تور مسافرتی: علی بختیار، عضو فراکسیون تولید و اشتغال مجلس در زمینه عرضه تسهیلات بانکی موثر به تولیدکنندگان با تاکید بر این که «تولیدکننده بدون وجود نظام بانکی شفاف و حامی نمی تواند موفق باشد» اظهار داشت: حل مشکل بانکی به این مجلس نخواهد رسید.
نماینده مردم گلپایگان و خوانسار و و عضو فراکسیون امید در گفت وگویی تفصیلی با ایسنا درباره واکنش برخی جریان های سیاسی به عهد شکنی غرب در زمینه برجام و انتقاد از توافق هسته ای و دولت می گوید که «همه این رفتارها نتیجه یک جمله است و آن این است که عده ای منافع ملی را ارجح بر منافع گروهی نمی دانند و فکر می کنند برای این که گروه و حزب خودشان بتواند نشان دهد که برجام زمین خورده است باید انگشت اشاره را به سمت دولت و رییس جمهور بکشند. در صورتی که چارچوب این مذاکرات توسط مقام معظم رهبری روشن شده بود.
وی با اشاره به مجوز مقام معظم رهبری برای مذاکرات برجام و تبیین شرایط آن تصریح کرد: «مقام معظم رهبری در همان ابتدا تاکید داشتند که به آمریکایی ها نمی گردد اعتماد کرد اما فرمودند که فرزندان این ملت برای مذاکره رفتند و باید از آن ها حمایت کرد و باید برای به نتیجه رسیدن این مذاکرات همه کمک کنند. آن چه امروز شاهد می باشیم و در ابتدای شکل گیری مذاکرات هم بود این است که عده ای به دنبال تخریب آن بودند.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از این گفت وگو تاخیر شاپرک در اعلام موجودی حساب های بانکی را تخلف بانک مرکزی دانست و اظهار داشت: حتما باید کمیسیون انرژی به این مورد رسیدگی کند.
وی با بیان این که «زمانی می توان به سود بانکی یک درصد رسید که اقتصاد ما «تورمی» و متکی بر درآمد نفتی نباشد» بعنوان عضو فراکسیون گردشگری مجلس اظهار داشت: گردشگری می تواند اقتصاد ما را از نفت جدا کند اما بحث نیاز به سرمایه گذاری و دانش مطرح است که ما این را نداریم.
این عضو فراکسیون امید هم چنین در بخش دیگری از این گفت وگو یکی از دلایل ناکارآمدی مجلس را وجود سه فراکسیون در آن دانست و ابرار عقیده کرد: ما اصلا فراکسیون مستقلین نداریم و هیچ وقت وجود نداشته است. فراکسیون مستقلین یعنی بازی به هم زن، یعنی شما هر کاری بخواهید در مجلس انجام دهید نمی توانید آن را انجام دهید.
متن کامل گفت وگوی ایسنا با علی بختیار نماینده مردم گلپایگان و خوانسار به شرح زیر است:
پرسش: شما عضو کمیسیون حقوقی مجلس هم بوده اید؛ چیزی که امروز به آن احتیاج داریم بیش از هر چیزی وحدت و همدلی است و در شعارهای سال هم این امر دیده شده است. آیا واقعا این شعار در دستگاه های مختلف و قوه ها اجرایی می شود؟ آیا صداوسیما بلندگوی این وحدت و همدلی است؟
ما امروز نیازمند به اتحاد بین ارکان مختلف تصمیم گیر در کشور هستیم تا بتوان با همگرایی ارکان مختلف در کنار یکدیگر کار کنیم؛ در غیر این صورت نمی توانیم مسیر رشد و تعالی را در کشور طی نماییم. متاسفانه باوجود نشست های سران قوا ما شاهد واگرایی بین بخش های مختلف اجرایی، قضایی و تقوینی در کشور هستیم. چندی قبل نشستی در مجلس داشتیم که مسئولان عالی سه قوه در آن حضور داشتند اما متاسفانه در مورد موضوعات ساده ای نظیر تلگرام در این نشست ها تصمیم گیری نمی گردد. در این نشست ها می توان راجع به چنین مسائل ساده ای تصمیم گیری کرد. البته تصمیم گیری به معنای دخالت در کار یکدیگر نیست؛ چون که قانون اساسی ما قائل بر اصل تفکیک قوا است؛ یعنی هر یک از قوا باید برای خود تصمیم گیری کنند. قوه قانونگذار باید صرفا مجلس باشد و هیچ یک از قوا حق ندارند در کار قانونگداری دخالت کنند. کار قضایی صرفا باید در اختیار قوه قضاییه باشد و کار اجرایی هم در اختیار دولت. اما اصل تفکیک قوا به شکل مناسبی اجرا نمی گردد چون که بعضی از قوا در کار یکدیگر دخالت می کنند. یکی از کارهایی که می توان در نظام انجام داد این است که سران قوا و ارکان مختلف تصمیم گیرنده در کشور با یکدیگر همگرایی داشته باشند تا چالشی که برای یک قوه تولید می گردد با همکاری قوا از سر راه برداشته شود و کشور رو به جلو حرکت نماید. اگر نتایج جلسات سران قوا این باشد نشان داده است که جلسات خروجی خوبی داشته است.
پرسش: آیا مجلس می تواند قوانینی را تصویب کند تا در این زمینه شفاف سازی صورت گیرد و همگرایی بیشتر و دخالت ها کمتر شود؟
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ماموریت هر رکن مانند قوای نظامی و انتظامی و بقیه دستگاه هایی که در این سه رکن قضایی، تقنینی و اجرایی نمی گنجد مشخص است. در قانون اساسی یک فصل مربوط به ماموریت پنج گانه قوه قضاییه آمده است و کاملا وظیفه این قوه مشخص شده است. همینطور وظایف دستگاه تقنینی و دستگاه اجرایی هم در قانون اساسی کاملا روشن است اما می توانیم قوانینی تصویب نماییم که نشست سران قوا و همکاری آنها نظام مند شود. هم راجع به مسائل شکلی و نحوه برگزاری این جلسات و اینکه آیین نامه ای در این زمینه وجود داشته باشد می توان به صورت قانونی در مجلس اقدام نمود. ما می توانیم راجعه به محتوای این جلسات هم در مجلس قانونگذاری داشته باشیم. اکنون که ما چنین جلساتی را داریم نیاز به تنظیم و تدوین یک قانون در این زمینه داریم تا بتوانیم این جلسات را نظام مند نماییم.
پرسش: برجام از کجا شروع شد، در آغاز مقام معظم رهبری فرمودند یک نرمش قهرمانی صورت بگیرد، امروز فضایی ضد دستگاه دیپلماسی و برجام بوجود آمده و می گویند که چرا ما این کار را انجام داده ایم.
برجام در شرایطی بود که کشور به علت مسائل و دعواهای بین المللی که ساخته و پرداخته آمریکایی ها بود، شرایط خوبی نداشت و آمریکایی ها و صهیونیست ها توانسته بودند با بی تدبیری که ما در عرصه دیپلماسی داشتیم استفاده بهینه کنند و فضای منطقه ای را که در جنگ ۳۳ روزه رژیم صهیونیستی را دچار انزوا کرده بود و یک اجماع منطقه ای ضد رژیم صیونیستی در حال شکل گیری بود و حتی ترکیه و عربستان اجماعی ضد رژیم صهیونیستی بوجود آورده بودند، تغییر دهند و رژیم صهیونیستی خودش را از انزوا خارج کرد و تلاش کرد جمهوری اسلامی را جایگزین خود کند. در عرصه دیپلماسی باید با تدبیر کار را جلو برد، اتفاقی که در این دولت به علت تجربه ای که رییس جمهور در شورای عالی امنیت ملی داشت، شرایط خوبی بوجود آمد. کاری که در برجام صورت گرفت خروج جمهوری اسلامی از دعوای بین المللی از فصل هفت منشور ملل متحد بود که دستاورد بزرگی است که این دولت تحت عنوان برجام به دست آورد. فصل هفتم ملل متحد مربوط به کشوری است که دنیا و شورای امنیت ملی بعنوان یک تهدید برای جهان آن را می شناسد و در فصل هفتم قرار می دهد و یک اجماع بین المللی ضد آن شکل می گیرد. کشوری که در فصل هفتم ملل متحد قرار می گیرد می توان از ابزارهای خشونت ضد آن بهره برد. دولت آقای روحانی و تدبیر رییس جمهور و قرار دادن آقای ظریف در وزارت خارجه توانست کشور را از این مسیر خارج کند. با همه نقاط ضعفی که در برجام وجود دارد و هر کاری هم نقاط ضعفی دارد می توان اظهار داشت که برجام کار بزرگی است که انجام شده است. البته پس از مذاکرات برجام، مذاکرات دیگری باید انجام می شد تحت عنوان مذاکره با کشورهای منطقه که این مذاکرات منطقه ای کمی به تعویق افتاد. در جلساتی که با رییس دستگاه دیپلماسی کشور داشتیم بر روی این مورد که باید در مذاکرات منطقه ای تسریع شود نمایندگان تاکید داشته اند. مبحث دیگر مذاکرات اقتصادی می باشد که باید ادامه یابد، سفارتخانه های ما باید به سفارتخانه اقتصادی سیاسی تبدیل گردد که بارها مورد تاکید نمایندگان قرار گرفته است اما محقق نشده است.
پرسش: قرار بود برجام را با یک نرمش قهرمانانه شروع نماییم، در همان مقطع زمانی مقام معظم رهبری اعلام نمودند که ما نسبت به غرب بی اعتماد هستیم و جلو می رویم و آن ها نشان خواهند داد که بی اعتمادی ما درست است، از این فرمایش مقام معظم رهبری اینگونه برداشت کردیم که همین جایی را که امروز قرار داریم ایشان در آن زمان دیدند و پیش بینی ایشان این بود که ما به این نقطه می رسیم. با شناختی که ایشان از غرب داشتند گفتند که غرب عهدشکنی خواهد نمود. مبحث برجام را خود دولت بدون اجازه مقام معظم رهبری نمی توانست حل کند. حال امروز که برجام مورد بدعهدی آمریکا قرار گرفته است چرا با دولت به گونه ای برخورد می گردد که انگار کم کاری کرده است؟ یعنی عهدشکنی آمریکا تقصیر دولت می باشد. ریشه این برخوردها از کجاست؟
ریشه این امر از آنجا است که از آن روزی که مقام معظم رهبری اجازه داد مذاکرات برجام صورت گیرد و حتی شرایط آن را تبیین کرد، برخی در داخل کشور به دنبال زمین خوردن برجام بودند. بعضی ها جوری رفتار کردند که انگار منافع ملی بر منافع گروهی و حزبی ارجحیت دارد. خود مقام معظم رهبری فرمودند که این مذاکرات در سطح وزرای خارجه به بالا انجام نشود. مقام معظم رهبری تاکید داشتند که به آمریکایی ها نمی گردد اعتماد کرد اما فرمودند که فرزندان این ملت برای مذاکره رفتند و باید از آنها حمایت کرد و باید برای به نتیجه رسیدن این مذاکرات که دستور خود مقام معظم رهبری بود و همه چارچوب آن را مشخص کرده بودند همه کمک کنند. آنچه که در داخل امروز شاهد می باشیم و در ابتدای شکل گیری مذاکرات هم بود و تا زمانی که مذاکرات به نتیجه رسید و در یک روز همه مصوبات شورای عالی امنیت به یک قطعنامه تبدیل شد که برجام بود عده ای به دنبال تخریب آن بودند. معنای برجام تنها مذاکره چند کشور نبود، بلکه این قطعنامه به شورای امنیت رفت و به تصویب رسید و تمام قطعنامه های پیش از آن را خنثی کرد، چنین دستاورد بزرگی که دولت روحانی به دست آورد دستاورد نظام بود و همه باید پای این دستاورد می ایستادند تا بتوانیم شاهد آثار اقتصادی و سایر آثار آن برای کشور باشیم اما متاسفانه برخی در داخل کشور اینگونه عمل نکردند و مسیر عکس را دنبال کردند. امروز هم برخی به دنبال این هستند که به هر شکلی که هست آمریکایی ها از این تعهدنامه بین المللی بیرون بیایند تا بگویند که ما گفته بودیم که برجام نتیجه ای نخواهد داشت.
پرسش: مگر از روز اول مقام معظم رهبری نفرموده بودند که آمریکایی ها عهدشکن هستند؟ پس چرا امروز هجمه به دولت وارد است و به جای این که با یکدیگر متحد باشیم و در برابر بیگانگان بایستیم با خودمان درگیر هستیم؟
همه این رفتارها نتیجه یک جمله است و آن این است که عده ای منافع ملی را ارجح بر منافع گروهی نمی دانند و فکر می کنند به جهت اینکه گروه و حزب خودشان بتواند نشان دهد که برجام زمین خورده است باید انگشت اشاره را به سمت دولت و رییس جمهور بکشند. در صورتی که چارچوب این مذاکرات توسط مقام معظم رهبری روشن شده بود. این افراد هم اگر واقعیت را نگاه کنند می فهمند که اگر برجام زمین بخورد باز دستاورد بزرگی برای کشور داشته است و آن این است که دنیا فهمید به آمریکایی ها نمی توان اعتماد کرد. امروز حتی اروپایی ها و بعضی از کشورهای اروپایی که در این مذاکرات حاضر بودند و حتی آنهایی که به آمریکایی ها امتیاز دادند تا پای برجام بمانند آنها هم نسبت به آمریکا با موضع گیری جدید ترامپ به این نتیجه رسیدند که حرفی که ایرانیان در روز اول زدند و مقام معظم رهبری فرمود به آمریکایی ها نمی توان اعتماد کرد درست بوده است. یکی از دستاوردهای بزرگ اتحادیه اروپا این بود که توانستند در جلو بردن این مذاکرات موفقیتی را کسب کنند و این بزرگ ترین و شاید نخستین مذاکره ای باشد که اتحادیه اروپا توانسته به نتیجه برساند اما برجام با نقض آمریکا دچار اختلال شده است.
پرسش: شما عضو کمیسیون انرژی مجلس هم هستید. مشکلی که شاپرک برای جایگاه داران سوخت بوجود آورده است این است که اکنون موجودی نقدینگی جایگاه ها را حتی تا ۳۶ ساعت با تاخیر اعلام می کند، در حالیکه جایگاه دار در حسابش پول دارد اما نمی تواند سوخت را بخرد، خیلی از جایگاه دارهای ما به شکل خصوصی کار می کنند، شما که در کمیسیون انرژی و فراکسیون تولید و اشتغال هستید چه کمکی می توانید به این جایگاه داران کنید؟
ما در حوزه نفت بخشی را برون سپاری کردیم. به بخش خصوصی پروانه و مجوز می دهیم تا بتواند بخشی از خدماتی که تاکنون بر دوش بخش دولتی بوده است را انجام دهد و بار بخش دولتی را کمتر کند، باید برای بخش خصوصی هم تامین سوخت داشته باشیم و به موقع سوختش را در اختیارش قرار دهیم و هم اقدامات دیگری که برای پشتیبانی از این بنگاه لازم است انجام دهیم تا امور این بنگاه اقتصادی به درستی اجرا شود. کاری که شاپرک انجام داده است به این امر صدمه زده است. رییس کل بانک مرکزی که در مجلس هم حضور بهم رساندند در پاسخ به این مورد گفتند که ما آنلاین کردیم یعنی نه تنها آنها نباید ۲۴ ساعت کارشان طول بکشد بلکه یک ساعت هم نباید معطل شوند. زمانی که پولی پرداخت می گردد باید به صورت آنلاین در اختیار بنگاه قرار گیرد نه اینکه اگر پولی در حساب موجود است تا ۲۴ ساعت بعد امکان استفاده اش وجود داشته باشد…
پرسش: اما اکنون این زمان از ۲۴ ساعت بیشتر است و در روز تعطیل به بیش از ۳۶ ساعت می رسد.
کاری که بانک مرکزی انجام می دهد خلاف است و حتما باید کمیسیون انرژی به مبحث رسیدگی کند. متاسفانه نظامات بانکی ما یکی از دلایل اصلی عدم رونق اقتصادی و تولید فضای کسب و کار مناسب در کشور می باشند. نظام بانکی ما که از تولیدکننده حمایت نمی کند و چوب لای چرخ تولیدکننده می گذارد مضر است. بعنوان مثال در یک تولیدی قرار بوده همان گونه که در کارگروه اشتغال تعیین شده است مبلغی در سه دوره در اختیار یک بنگاه قرار بگیرد، مبلغ دوره اول توسط بانک پرداخت شده است اما دور دوم و سوم پرداخت نشده است تا بنگاه اقتصادی به اتمام برسد و به مرحله سودآوری برسد. اکنون پس از پرداخت قسط اول این مبلغ سررسید شده و بانک مطالبه قسط اول خویش را دارد و بانک پاسخگو نیست که چرا قسط دوم و سوم خویش را به موقع به این بنگاه اقتصادی پرداخت نکرده است. ما مشکلات زیادی در نظام بانکی داریم. بنده در سفری که به چین رفته بودم و با مدیرعامل اگزین بنک جلسه داشتم ایشان گفتند اگر از تولیدکنندگان ما سفارش دهید و کالایی که مدنظر ما بود در چین ساخته شود بنده فاینانس خواهم کرد با سود یک درصد. این نشان داده است که آنها حاضرند به صورت صددرصد از تولیدکننده شان حمایت کنند اما کدام یک از مدیران بانک های ما چنین تعصبی را نسبت به تولید داخلی و تولید ملی دارند؟ روزی در جلسه ای در فراکسیون تولید و اشتغال که وزیر اقتصاد هم حضور داشتند ایشان گفتند بنده زورم به این بانک ها نمی رسد. این گرفتاری هایی است که ما در سیستم بانکی خود داریم و بارها هم در فراکسیون های تخصصی و هم در صحن مجلس راجع به این مسائل تذکر داده شده است. امروز یکی از دلایل مشکلات اصلی کشور در باب تولید این است که نظام بانکی ما ناکارآمد است. ناکارآمدی نظام بانکی، نظام بیمه، مالیات، نیاز به جراحی اقتصادی دارد. یعنی نظامات گمرک، بیمه، مالیات و مالیات ارزش افزوده مشکلات زیادی برای تولیدکنندگان بوجود آورده است.
پرسش: شما فرمودید وزیر اقتصاد گفته بنده زورم به بانک ها نمی رسد، شما هم بعنوان یک نماینده مجلس معتقد هستید که بانک ها کارآیی لازم برای پاسخگویی به نیازها در جامعه را ندارند، این در شرایطی است که به تازگی مقام معظم رهبری تاکید نمودند مشکل بیمه، بانک و مالیات باید به نفع تولیدکنندگان حل شود اما با این شرایط چگونه این اتفاق خواهد افتاد؟ شما فرمودید که مجلس در راس امور است اما چرا اقدامی انجام نمی دهید، آیا مقرر است که ما دیوارها را از شعارهای سال تزیین نماییم اما در عمل کاری انجام ندهیم؟
چند زنجیره در نظامی که تابع مبحث اقتصادی با یکدیگر کار می کنند که یکی از آنها کمیسیون اقتصادی مجلس است که بعنوان مثال مرتبط با قانون مالیات بر ارزش افزوده در بودجه سال ۹۶ موافق نبودیم که این قانون تنفیذ شود و اجبار کردیم که دولت باید لایحه جدیدی بیاورد، لایحه جدیدی که دولت داد حدود یک سال در کمیسیون اقتصادی مجلس کار شد و ماه گذشته با پیگیری هایی که داشتیم کمیسیون اقتصادی تصمیم گرفت تا این لایحه را به صحن بیاورد و از مجلس رای بگیرد که این مورد را مطابق اصل ۸۵ در کمیسیون به تصویب برساند و مجلس با این امر مخالفت کرد، اکنون باید بند بند مواد این لایحه در صحن مجلس به تصویب برسد. اینکه وضعیت دلار در یک بازار آشفته ای در یک روز افزایش یافت اتفاق ناگواری برای کشور است و بطور قطع هم دولت و هم مجلس مقصر است. در مجلس کمیسیون اقتصادی بیشتر از همه مقصر است البته مجلسی کارآمد است که همه بخش های آن با یکدیگر کار کنند و کار را پیش ببرند پس نمی توان اظهار داشت که تنها کمیسیون اقتصادی مقصر است بلکه تک تک نمایندگان در این امر مقصر هستند که وضعیت نظام بانکی امروز به این روز افتاده است. اما نمی توان اظهار داشت که مشکلات نظام بانکی که در اقتصاد کشور تاثیر گذاشته است امروز بوجود آمده است.
پرسش: در هر صورت این مشکلات وجود دارند و شما بعنوان نمایندگان مجلس درقبال آنها مسئولید، نمایندگان زمانی که بر سر کار آمدند کاملا به مشکلات کشور آگاه بودند.
کشور مانند یک جاده خاکی است. اگر شما ۱۰۰ کیلومتر جاده خاکی را طی کنید باید ابتدا ۱۰۰ کیلومتر جاده خاکی را برگردید تا بتوانید به اول راه درست برسید، اگر ۱۰ سال یک مسیر غلط طی شده باشد نمی توان یک ساله از آن جاده خاکی بازگشت.
پرسش: مجلس برای ریل گذاری و بازگشت به راه درست چه برنامه ای دارد؟
مجلس می خواهد در جلسات غیرعلنی بتواند تعدادی از این مسائل را حل کند. بعنوان مثال مبحث بهم ریختگی موسسات اعتباری که دیگران آن را بوجود آورده اند و بارش به دوش مجلس افتاد را مجلس حل کرد. مجلس برای حل این معضل نظاماتی را در نظر گرفت که امروز ۹۸ درصد سپرده گذاران پول خویش را دریافت نمودند. هر کدام از نمایندگان مجلس باید در زمینه حل مشکلات اقدام نمایند و اگر کم کاری داشته باشند باید مورد سوال قرار گیرند. اگر امروز ما می گوییم مجلس در یک زمینه کار کرده است ما باید افرادی را که در این زمینه کار نکرده اند هم شناسایی نماییم. در ایام آغازین مجلس بنابر این گذاشته شد که به جای اینکه توپ را از زمین مجلس به زمین دولت و از زمین دولت به زمین مجلس بیندازیم در جلسات غیرعلنی در مورد ۱۰ مبحث مساله دار کشور که سال هاست حل نشده باقی مانده اقدام نماییم و حداقل دو مبحث را در این دوره از مجلس حل نماییم. این مسائل مهم کشور که حل نشده باقی مانده است در مجلس شناسایی شد در سال های اخیر به علت درگیری هایی که مجلس با دولت داشته است این مشکلات حل نشده باقی مانده است. یکی از مسائلی که در جلسات غیرعلنی راجع به آن بحث شده و کار جلو رفته است قاچاق کالا است. از دیگر موضوعات هم بحث بهم ریختگی صندوق های بازنشستگی است. صندوق های بازنشستگی ما که روی پای خود ایستاده بودند و بنگاه های اقتصادی فعالی داشتند امسال در بودجه ۹۷، ۶۰ هزار میلیارد تومان منابع بودجه را گرفتند و آویزان دولت شدند. این صندوق ها خود بنگاه های اقتصادی فعالی داشتند و کار می کردند اما به علت اینکه در آنها فساد است و یا اینکه بنگاه های ناکارآمدی هستند و یا مدیرهای ناکارآمد سیاسی در آنها گمارده شده است امروز از مسیر واقعی خود خارج شده اند. این دو مبحث در جلسات مختلف غیرعلنی مورد بحث قرار گرفته است و در این خصوص مقرر است مجلس تا آخر این دوره اقدام نماید. البته تعداد دیگری از مسائل ده گانه را هم مجلس دنبال می کند و بطور قطع به حل مساله ده گانه نخواهد رسید.
پرسش: با این حساب می توان امیدی به حل مسائل بانکی داشت؟
حل مشکل بانکی به این مجلس نخواهد رسید. روند حل مشکلات بانکی یکی یکی جلو می رود، اما تعدادی از این مشکلات به مسائل بین المللی ما گره خورده است. ما در فراکسیون دیپلماسی و منافع ملی جلساتی را با وزیر اقتصاد مرتبط با FATF داشته ایم. ما باید حتما نظام بانکی شفاف داشته باشیم تا بتوانیم مسائل و مشکلات بانکی را حل نماییم. امروز یکی از دلایل ناکارآمدی نظام بانکی ما غیرشفاف بودن آن است. البته مساله فساد در کشور بدون شفافیت حل نخواهد شد و کشورهایی که توانسته اند در مساله بزرگ فساد که امروز در کشور ما وجود دارد فائق بیایند با استفاده از شفافیت بوده است. ما باید نظام بانکی داشته باشیم که وضعیت تراکنش های بانکی تمام نمایندگان مجلس را به صورت شفاف عرضه نماید. ما باید نظام ثبتی داشته باشیم که وضعیت نقل و انتقال خانواده مسئولان کشور را به صورت کامل نشان دهد. اگر این کار را انجام دهیم حتما معضل فساد و رانتی که در کشور وجود دارد و سبب بی اعتمادی مردم به مسئولان شده است بطور قطع حل خواهد شد. ما به دنبال نوشتن طرحی به همراه نمایندگان مرتبط با این مورد هستیم تا بتوانیم مبحث شفافیت را بنیانگذاری نماییم تا نظام شفافی را تحت یک قانون مشخص داشته باشیم.
پرسش: تولیدکننده بدون وجود نظام بانکی حامی قوی و شفاف چه میزان می تواند در ایران موفق باشد؟
قطعا اگر نظام بانکی شفاف و حامی وجود نداشته باشد و آیین نامه ها و دستورات آن در جهت پشتیبانی از تولیدکننده نباشد و همه مدیران آن از هیات مدیره گرفته تا اعضای آن در شعب آن به این معتقد نباشند که نظام بانکی باید در خدمت تولید و اشتغال باشد، نظام بانکی نخواهد بود که بتواند مساله تولید و اشتغال را حل کند. نظام بانکی اگر صرفا به دنبال سودآوری خود باشد و وضعیت صورت های مالی خود بخواهد نشان دهد نمی تواند در خدمت تولید باشد. یکی از ایرادات موجود نظام بانکی غیرشفاف است که خودش را در خدمت تولید نمی داند. در نهایت باید گفت تولیدکننده بدون وجود نظام بانکی شفاف و حامی نمی تواند موفق باشد اما ما در سال قبل یک و نیم میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی با همکاری دولت و وزارت کار برای اشتغال آفرینی روستایی تخصیص دادیم و چهار بانک صندوق کارآفرینی امید، پست بانک، بانک تعاون را برای این امر تعیین کردیم و مسیر را روشن ساختیم. اکنون ۱۵۰۰ میلیارد تومان از این یک و نیم میلیارد تومان تخصیص داده شد و حدودا تعیین تکلیف شد و سهم هر شهرستان در آن مشخص شد اما هنوز پرداخت نشده است. ۱۵۰۰ میلیارد تومان دوم هم تخصیص داده شده اکنون هم مجددا در حال پیمودن این مراحل است تا بتوان برای تولید اشتغال از آن بهره برد. نمایندگان تاکیدشان بر این است که این منابع نباید در جاهایی صرف شود که شغلی را تولید نکند. ما می خواهیم از داخل این منابع کارآفرینی در روستاها تولید شود. این یک و نیم میلیارد تومان صرفا برای اشتغازایی در روستاها در نظر گرفته شده است و این کار دارای چند دلیل است. یکی از دلایل این است که وضعیت مهاجرت از روستاها مناسب نمی باشد و روستاها در حال خالی شدن از جمعیت هستند. با وجود اینکه ما امکانات زیادی را برای روستاها فراهم نموده ایم اما روستاییان شغل ندارند بنابراین به شهرها مهاجرت می کنند و شتاب خالی شدن روستاهای ما نسبت به جهان شتاب بالایی است. از این رو ما تصمیم گرفتیم منابعی را تزریق نماییم تا مشکل اشتغال را در روستاها حل نماییم. اگر مشکل اشتغال را در روستاها حل نکنیم وضعیت به شکل نامطلوبی در چند سال آتی بروز می کرد و حاشیه نشینی در اطراف شهرهای بزرگ به مراتب بیشتر می شد. امیدواریم با این منبع اختصاص یافته گام موثری حداقل در جهت جلوگیری از مهاجرت به شهرها صورت گیرد. ما باید برخی از تصمیمات را به گونه ای بگیریم تا از بدتر شدن وضعیت جلوگیری نماییم. بعضی از منابعی که ما در بودجه می گذاریم و یا قانون گذاری انجام می دهیم و یا نظارتی که داریم باید از این سو باشد. ما در بودجه سال ۹۶، ۱۰ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات خرد و معوقات بانکی که چند سال معوق شده بود و مردم توان پرداخت آن را نداشتند در نظر گرفتیم. ما پیش بینی کردیم که ما ۱۱۰هزار میلیارد تومان می گذاریم و وام های خرد بدون سود و جرایم تسویه می گردد. با ۱۰ هزارمیلیارد تومان، ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از معوقات بانکی بازگشت به بانک ها در ابتدا دولت با این کار موافق نبود ولی در آخر دولت هم متوجه شد که هم به مردم و هم به بانک ها کمک شد. ما در مجلس ۳۲۰۰ میلیارد تومان در تبصره ۱۸ برای اشتغال و کارآفرینی غیر از آنچه که برای اشتغالزایی در روستاها درنظر گرفته شده است اختصاص دادیم. اکنون ما در مجموع ۴۲۰۰ میلیارد تومان منابع در اختیار داریم تا بتوانیم با این بودجه مناسب حداقل مشکل بانکی خویش را حل نماییم. در فراکسیون تولید و اشتغال بخش عمده ای از پروسه های پیچیده در فضای کسب و کار با کمک وزرا حل کردیم. بعنوان مثال وزارت ارشاد به تنهایی ۵۰ نوع مجوز و پروانه صادر می کند. تعداد پروانه ها و مجوزهایی که هر یک از دستگاه ها برای تولید بنگاه ها یا یک شغل صادر می کند مختلف است و سبب کند شدن کشور شده است. در این فراکسیون تصمیم گرفته ایم تا در زمینه کاهش این پروسه ها اقدام نماییم و بخش اعظم این کار انجام شده است. ما طی این سال ها حدود هزار فرآیند را کاهش دادیم اما حدود ۵۰۰۰ فرآیند همچنان وجود دارد که باید گام به گام در جهت کاهش این فرآیندهای پیچیده برای تسهیل فضای کسب و کار گام برداریم.
پرسش: اشاره کردید که با سیستم بانکی کنونی تولیدکننده نمی تواند موفق باشد، از طرفی اشاره کردید که در مجلس فعلی هم نمی توان اقدامی در این زمینه انجام داد، وزیر اقتصاد هم گفته اند حریف بانک های کشور نمی شوند، در این حالت رسما پشت تولیدکنندگان کشور خالی شده است و امیدی هم نمی توان به آن ها داشت. این نشان داده است تمام مصاحبه هایی که ما در از ابتدای سال در پشتیبانی از تولید ملی با کارشناسان داشته ایم اتلاف وقت بوده است؟
بانک مرکزی ما از وزارت اقتصاد مستقل است، اگر وزیر اقتصاد نمی تواند به بانک ها دستور دهد به این دلیل است که بانک ها تحت نظارت بانک مرکزی هستند و تحت نظارت وزارت اقتصاد نیستند. این یک اشکال در ساختار کشور است. بانک مرکزی در مقابل مجلس پاسخگو نیست، بانک مرکزی تنها به رییس جمهور پاسخ می دهد.
ما می توانیم از وزیر اقتصاد سوال نماییم یا می توانیم ایشان را استیضاح نماییم تا به ایشان تذکر کتبی یا شفاهی دهیم اما از رییس بانک مرکزی نمی توانیم سوال نماییم. مجلس می تواند طرح دهد. ما امروز به علت اینکه نسبت به عملکرد بانک مرکزی منتقد بودیم جزء سوال کنندگان از رییس جمهور هستیم در صورتی که مخاطب ما بانک مرکزی است، ما تعدادی مشکل و مساله ساختاری داریم. هر یک از نمایندگان هم در مجلس دیدگاه خاص خویش را دارند. بنده خودم معتقد هستم که بانک مرکزی نباید بانک باشد و فعالیت بانکی داشته باشد. بانک مرکزی وظیفه فروش ارز در بازار را نباید داشته باشد. بانک مرکزی نباید تنظیم کننده بازار ارز باشد اما دیدگاه بنده دیدگاهی نیست که همه نمایندگان در داخل مجلس داشته باشند. ما می توانیم طرحی بنویسیم و بانک مرکزی را هم یک وزارتخانه نماییم و یا قانونی را تدوین نماییم که بانک مرکزی مانند سایر وزارتخانه ها باید در مقابل مجلس پاسخگو باشد اما دلیل تعلل مجلس این است که در میان نمایندگان مجلس بر سر این مورد همگرایی وجود ندارد یعنی همه معتقد نیستند بانک مرکزی هم همانند وزارت اقتصاد باید در مقابل مجلس پاسخگو باشد. ما موضوعات زیادی نظیر این مساله را داریم که در مجلس طرفدار ندارد نظیر سازمان ثبت اسناد. بنده شخصا طرحی را آماده کردم که سازمان ثبت اسناد زیرمجموعه وزارت دادگستری شود تا ما بتوانیم از وزیر دادگستری سوال نماییم و بخواهیم مرتبط با نظام ثبتی به ما پاسخگو باشد چون که ما هر وقت وزیر دادگستری را در مورد هر مساله ای احضار می نماییم و می خواهیم پاسخگو باشد می گوید من صرفا نامه رسان هستم و هیچ اختیار دیگری ندارم. در گذشته هم سازمان ثبت اسناد زیر نظر وزارت دادگستری بوده است اما همین طرح با چند چالش بزرگ مواجه گردید. ما در قانونگذاری مرتبط با بانک مرکزی هم با چالش هایی از این قبیل مواجه هستیم. یکی دیگر از مشکلاتی که بر سر راه مستقل کردن بانک مرکزی وجود دارد اصل ۷۵ است. زمانی که ما طرحی را می آوریم به علت اینکه بار مالی بوجود می آورد حتما توسط شورای نگهبان رد خواهد شد.
پرسش: ضرری که بانک مرکزی به علت عدم پشتیبانی از تولیدکننده دارد بیشتر از بار مالی که شما به آن اشاره کردید نیست؟
همانطور که گفتم این مساله باید حل شود، اما راه حل آن این است که یا دولت باید لایحه بیاورد و یا مجلس باید طرح بدهد. دادن طرح نمایندگان هم دچار این مشکل خواهد شد که با ایرادات مختلف قانون اساسی توسط شورای نگهبان روبرو خواهد شد.
پرسش: با این حساب چه امیدی به اصلاح نظام بانکی در پشتیبانی از تولید کنندگان می توان داشت؟
بانک مرکزی و ساختار آن که ما می گوییم ایراد دارد مربوط به امروز نیست. ما می خواهیم با تغییر ساختاری در بانک مرکزی راندمان آن را افزایش دهیم و نمی توان اظهار داشت که امروز بانک مرکزی ناکارآمد است بلکه راندمان آن با این نوع ساختار پایین است. یک حرکت جدی با تعامل با دولت در این سال ها انجام شده است. یکی این است که ما در تعامل دوسویه با دولت توانستیم تعداد کثیری از بنگاه های اقتصادی تحت نظر بانک ها را واگذار نماییم. دوم اینکه بانک مرکزی بانک ها را از فعالیت اقتصادی جدید منع کرد. یکی از دستاوردهای ما در مجلس این است که بانک های ما در خلال این مدت هیچ کدام فعالیت اقتصادی جدیدی تولید نکردند و تعداد کثیری از بنگاه های اقتصادی تحت نظر خودشان را واگذار کردند اما با وجود همه این کارهای انجام شده ما به جهت اینکه راندمان بانک مرکزی بالا رود نیاز داریم بانک مرکزی را تحت نظارت مجلس در بیاوریم. ما نیاز داریم خیلی از بخش های کشور را که تحت نظارت مجلس نیست را به نظارت مجلس در بیاوریم.
پرسش: شما می گویید بانک مرکزی باید تحت نظارت قرار بگیرد اما به جهت اینکه تحت نظارت قرار بگیرد بار مالی دارد و شورای نگهبان مخالفت می کند و این کار شدنی نیست، از سوی دیگر می گویید تولیدکننده بدون حمایت بانک مرکزی پیشرفتی نمی تواند کند؛ در این میان تولید کننده از چه حمایتی برخوردار است؟
ما بانک مرکزی را در فراکسیون تولید و اشتغال وادار کردیم که مصوب کند که بانک ها کار بنگاه داری نکنند تا منابعی که در اختیار بانک ها است و چه منابعی که از دولت به آنها تزریق می گردد در اختیار تولیدکننده قرار گیرد. ما در این جهت موفق شدیم اما نه موفقیت صددرصد.
پرسش: یک تولیدکننده برای کار نیاز به تسهیلات بانکی دارد، اما بانک با چه بهره ای این تسهیلات را به آن می دهد؟
این وام برای نواحی روستایی با بهره ۱۰ درصد و نواحی صنعتی شهرها ۶ درصد. ما حدود هشت ماه گذشته پرداخت وام به روستاییان را تصویب کردیم. پس از تصویب و تایید شورای نگهبان فرستادیم و سازمان برنامه و بودجه ۱۵۰۰ میلیارد تومان اولیه را تخصیص داد. سهم هر استان مطابق با مولفه های اشتغال در آن استان تعیین شده است. امروز تعدادی این وام را دریافت نمودند و تعدادی در حال دریافت هستند. ۱۵۰۰ میلیارد دوم هم تخصیص داده شده و باید این مسیر را بپیماید تا این کار صورت گیرد اما آن ۳۲۰۰ میلیون تومان که گفتم از بانک صنعت و معدن پرداخت می گردد منابعی است که می خواهیم با بروکراسی کم کار صورت گیرد و اختصاص پیدا کند. در ابتدای این مجلس بهره بانکی بالای ۲۰ درصد بود و با جلسه ای که با وزیر اقتصاد قبل داشتیم تصمیم گرفته شد ما در اصلاحیه لایحه بودجه ۹۵ بدهی دولت به بانک ها که در آن روز ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بود را بپذیریم و در قبال آن وزارت اقتصاد مکلف شود نرخ سود بهره را کم کند. امروز نرخ سود و بهره به میزان زیادی کاهش پیدا کرده است و به ۱۶ درصد رسیده است.
پرسش: با بهره ۱۶ درصدی بانک، تولیدکننده چگونه می تواند موفق باشد، شما اشاره کردید در چین بهره بانکی یک درصد است، در ترکیه هم این بهره به شکلی مشابه است، در حالیکه تاکید مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی و پشتیبانی از تولیدکننده داخلی است، سود بانکی ۱۶ درصد چگونه می تواند راهگشا باشد؟
زمانی ما می توانیم به سود بانکی یک درصد برسیم که اقتصاد ما «تورمی» نباشد. در اقتصاد تورمی هزینه پول بالاست. اکنون بانک ها بیش از ۱۰ درصد برای پول هزینه می کنند چون که اقتصاد ما یک اقتصاد تورمی است. ما سال های متوالی است که تحت عنوان اقتصاد غیرنفتی شعار می دهیم و می گوییم باید از اقتصاد نفتی به سمت اقتصاد غیرنفتی برویم. منابع مازادی را بعنوان مثال در قانون برنامه پنجم ۱۰ درصد و سالی سه درصد اضافه کردیم که ابتدا قرار بود ما ۲۰ درصد و سالی ۲۰ درصد در نظر بگیریم تا در انتها برنامه پنجم به یک اقتصاد غیرنفتی برسیم. ما در برنامه ششم سال پایه را ۳۰ درصد و سالی دو درصد باید اضافه نماییم یعنی امسال باید ۳۲ درصد از منابع صادرات نفت را به صندوق توسعه ملی برسانیم اما بعدا برداشت خواهیم کرد. در دولت ها و مجالس گذشته هم این برداشت انجام شده است چون که اقتصاد ما اقتصاد دانش محورنیست. تا زمانی که اقتصاد ما به سمت اقتصاد دانش بنیان نرود به اقتصاد غیرنفتی نخواهیم رسید. برای رسیدن به اقتصاد دانش بنیان باید کسب و کار الکترونیک و استارآپ ها فعال شوند اما در همین راه هم با چالش های بزرگی مواجه هستیم. می بینیم که در تلگرام کسب و کار مجازی انجام می شد اما به علت اختلاف بین مسئولان به این کسب و کارها هم صدمه وارد شد. امروز ما چالش هایی در داخل خود مجلس داریم و چالش هایی هم به جد با قوه قضاییه داریم. البته ما با خارج از این سه رکن هم چالش های دیگری داریم. این چالش ها باید حل شود تا ما بتوانیم به سمت اقتصاد دانش بنیان که بتواند دانش تولید کند حرکت نماییم. ما منابع داخلی مان برای سرمایه گذاری کافی نیست. در خلال برنامه ششم محاسبه ای انجام شد که ما نیاز به ۸۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری داریم و در بهترین شرایط ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری داخلی داریم و بیش از ۶۰۰ میلیارد تومان باید سرمایه گذاری خارجی داشته باشیم. در چه شرایطی سرمایه گذاری خارجی محقق خواهد شد؟ در شرایطی که کشور وارد دعواهای بین المللی نشود. اگر ما به سمت برجام رفتیم برای این بود که خیلی از این مسائل را حل نماییم، برجام صرفا یک توافقنامه سیاسی نبود.
پرسش: هم اکنون برجام به هر شکلی که بوده است آن را نادیده گرفتند و خودمان باید کاری انجام دهیم. از نظر شما اگر گردشگری فعال شود چقدر می تواند به کشور کمک نماید و آیا می تواند اقتصاد ما را از نفت بی نیاز کند؟
گردشگری می تواند اقتصاد ما را از نفت جدا کند اما بحث نیاز به سرمایه گذاری و دانش مطرح است که ما این را نداریم. در زمینه حفظ میراث فرهنگی و سرمایه گذاری و در زمینه جلوگیری از این که گردشگری به آثار تاریخی ما صدمه برساند ما عقب هستیم. اینکه ما به وسیله گردشگری از آثار تاریخی مان می خواهیم صرفا پول در بیاوریم صدمه جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت و در نهایت مانند دریاچه ارومیه خواهد شد که امروزی کاری برای آن نمی گردد انجام داد. گردشگری نیاز به دانش دارد که متاسفانه ما نداریم.
پرسش: با این حساب فراکسیون گردشگری با چه هدفی در مجلس تشکیل شد ؟ امروز برای تغییر کاربری یک خانه به یک مکان تاریخی بین چهار تا هفت ماه طول می کشد تا به شما مجوز دهند. این هفت ماه می تواند تاثیر زیادی داشته باشد.
تک تک اینها چالش هایی است که بنده خودم در حوزه انتخابیه ام دارم. امروز تعداد زیادی از خانه های تاریخی در خوانسار در حال از بین رفتن است.
پرسش: هدف از تشکیل فراکسیون گردشگری چه بود؟
امسال در منطقه توریست پنج برابر شده است. دستاورد فراکسیون گردشگری امسال این بوده است که طی این دو سال فعالیت توانستیم تعداد توریست را افزایش دهیم و ثبت آثار تاریخی را هم بالا ببریم.
پرسش: مردم آماده هستند خانه های تاریخی ثبت ملی را بخرند و با هزینه خود آن را مرمت کنند و در اختیار توریست قرار دهند، دریافت مجوز این کار بین چهار تا هفت ماه زمان می برد. کدام سرمایه گذاری حاضر است چنین کاری را انجام دهد؟
ما خودمان نسبت به این مساله منتقد هستیم و شما باید این مورد را از رییس سازمان میراث فرهنگی بپرسید.
ما یکی از کارهایی که برای پاسخگو بودن سازمان میراث فرهنگی انجام داده ایم دادن طرح وزارت میراث فرهنگی و گردشگری می باشد. ما این طرح را به صورت فوریتی آوردیم چون که سازمان میراث فرهنگی در مقابل ما پاسخگو نبود. سازمان میراث فرهنگی هم یکی از سازمان هایی است که در مقابل مجلس پاسخگو نیست. ما باوجود اینکه عضو فراکسیون گردشگری هستیم و البته دستاوردهای خوبی هم داشته ایم نمی توانیم از سازمان میراث فرهنگی سوال نماییم. فضای کس بو کار به گونه ای است که وقتی شما می خواهید یک خانه بوم گردی را با پول خودت بخری و پروانه بگیری هفت ماه طول می کشد، ما منتقد این امر هستیم منتهی ما در مجلس کار اجرایی انجام نمی دهیم. ما در مجلس قانونگذاری می نماییم. آیا من می توانم بر کار رییس سازمان میراث فرهنگی نظارت کنم؟ آیا می توانم در کار اجرایی مدیرکل استان دخالت کنم؟
شما عضو فراکسیون گردشگری هستید، چگونه نمی توانید در این زمینه دخالت داشته باشید؟ ما در حالی از صنعت گردشگری صحبت می نماییم که تور استانبول سه روز با هواپیما ۷۰۰ هزار تومان است، و تور شیراز با قطار سه روز، ۸۵۰ هزار تومان است، بلیت هواپیمای چارتر تهران به رشت ۱۰۰ هزار تومان است و از تهران به استانبول ۹۰ هزار تومان است. با این حساب کدام گردشگری حاضر است با این هزینه ها به شیراز و رشت برود و به ترکیه نرود؟ فرق ترکیه با ما در چیست؟ اینکه ما یک الگو داشته باشیم و بتوانیم از آن استفاده نماییم اتفاق خوبی است اما ما امروز حتی نمی توانیم یک کپی کار خوب باشیم؟
بنده هم نسبت به این وضعیت منتقد هستم اما مجلس قوه قانونگذار است ولی آقای رییس جمهور مسئول اجرای این کار است. اگر ایشان بگوید که قانون ندارد مقصرش مجلس است. اگر آقای مونسان بگوید که من لایحه دادم و در مجلس باقی مانده است باز هم مقصر مجلس است. ما خوشبختانه در این زمینه قانون کم نداریم چون که تلاش کرده ایم با حضور خود اعضای دولت در برنامه ششم به صورت کامل قانونگذاری نماییم. شما اگر امروز بگویید ما در زمینه گردشگری قانون کافی نداریم بنده می گویم ما قانون داریم اما در حوزه اجرا به درستی اجرا نمی گردد. بنده راجع به خیلی از امور کشور به دولت معترض هستم. به خیلی از اموری که در قوه قضاییه اجرایی می گردد انتقاد دارم حتی به خود مجلس هم انتقاد دارم. مجلس ۲۹۰ نماینده دارد، چرا استیضاح ها به نتیجه نرسیده است؟ بنده یکی از دلایل ناکارآمدی مجلس را سه فراکسیون بودن آن می دانم. ما اصلا فراکسیون مستقلین نداریم و هیچ وقت وجود نداشته است. فراکسیون مستقلین یعنی بازی به هم زن، یعنی شما هر کاری بخواهید در مجلس انجام دهید نمی توانید آن را انجام دهید. نه اصلاح طلبان می توانند کاری کنند و نه اصولگراها می توانند کار را پیش ببرند. یکی از دلایل ضعیف شدن مجلس، سه فراکسیون بودن آن است.
پرسش: با این حساب اگر اصلاح طلب ها و اصولگراها با هم نزدیک تر شوند آیا مجلس دستاورد بیشتری نخواهد داشت؟ هر موقع ما به مجلس می رسیم مجلس می گوید ما قوانین مان آماده است و دولت باید آن را اجرا نماید.
امیدوارم در خرداد ماه در مجلس تغییراتی صورت گیرد و مجلس بتواند مشکل سه فراکسیونی را حل بکند و هم در جهت تقویت مجلس گام بردارد. تصمیمات اصلی در فراکسیون های سیاسی گرفته می گردد. در جاهایی که باید نظارت قوی باشد و کار را جلو ببریم این سه فراکسیون بودن مانع می گردد. سه فراکسیون بودن مجلس سبب تضعیف آن شده است.
گفت وگو از خبرنگار ایسنا: علی قورچیان