تور مسافرتی: درحالی که دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی با لنج در خلیج فارس به نام ایران در سازمان یونسکو به ثبت رسیده؛ اخیرا هیئت دولت مصوبه امحای شناورهای سنتی چوبی را تصویب کرده است!
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ آذر ماه سال ۹۰ بود که دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی با لنج در خلیج فارس به تصویب سازمان جهانی یونسکو رسید اما بعد از گذشت ۹ سال، ۲۴ آذر ماه در جلسه هیئت دولت، امحای شناورهای چوبی و فایبرگلاس تصویب گردید.
در این مصوبه آمده: هیئت وزیران برنامه جایگزینی شناورهای سنتی تجاری (چوبی و فایبرگلاس) با ظرفیت کمتر از ۵۰۰ تن (لنج تجاری) را با هدف حذف ابزار قاچاق کالا از دریا، انتقال کارهای غیررسمی به رسمی و تجاری، رونق کارهای کشتی سازی داخلی و خدمات تعمیر و نگهداری آنها و نیز افزایش ایمنی دریایی، به تصویب رساند.
برنامه یاد شده ناظر بر محورهایی نظیر ایجاد نظام انگیزشی در الگوی جایگزینی شناورهای سنتی به شناورهای فلزی، الگوهای تامین مالی مربوط به طرح مورد اشاره، امحای شناورهای جایگزین شونده و تامین بیمه بیکاری برای دریانوردانی است که در نتیجه اجرای این طرح شغل خودرا از دست می دهند.
برنامه جایگزینی شناورهای سنتی تجاری که سال ها با مخالفت افراد مختلف رو به رو شده بود این دفعه در دولت دوازدهم به تصویب رسید. آنچه که از مفاد این مصوبه بر می آید این است که شناورهای سنتی و چوبی که دانش و مهارت ساخت آنها در لیست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده بود؛ باید تا ۵ سال آینده امحا شوند. همان شناورهایی که در مصوبه بعنوان شناورهای سنتی تجاری از آنها نیز به همراه شناورهای فایبرگلاس نام برده شده است.
مونسان اینجا هم غایب بود!
طرح این برنامه در کمیسیون اقتصاد، به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی در جلسه ای ارائه شد که یکی از غایبان آن علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی بود. در صورتیکه مونسان متولی گردشگری در ایران است و می بایست نظرات خودرا درباب این طرح ارائه می داد.
در متن تصمیم کمیسیون اقتصاد پس از آن که اصلاحاتی در آن اعمال شد در توضیح شناور سنتی تجاری نوشته شده: شناورهایی با شکل و طرح لنج با فرم های معمول بوم، ناکو، سمبوک، جالبوت (شناور چوبی بادبانی) با جنس بدنه چوبی و فایبرگلاس که کاربری آنها در گواهینامه ثبت «باری» درج شده است.
بوم ایرانی که به عروس دریاها معروف است
اینجا یک نکته اساسی وجود دارد و آن هم اینکه شناور با طرح لنج و فرم معمول بوم همان لنج های چوبی بادبانی هستند که در بین دریانوردان قدیمی به عروس دریا شناخته می شوند.
از طرف دیگر در این طرح اعلام گردید کارگروهی با مسئولیت سازمان بنادر و دریانوردی و با عضویت نهادهایی همچون وزارت میراث فرهنگی در مدت یک ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این بخشنامه، برنامه جایگزینی شناورهای دریایی سنتی را طی ۵ سال با شناورهای فلزی و با حذف و تغییر کاربری آنها، به هیئت وزیران ارائه کند.
پس از آنکه پیش نویس این طرح در جلسات مختلفی به شور گذاشته شد، اصلاحاتی در آن صورت گرفت که قسمتی از این اصلاحات مربوط به کاربری گردشگری می شد. به این معنا که در این طرح آمده تغییر کاربری شناورهای جایگزین شونده به تفریحی و گردشگری، با رعایت استانداردها و دستورالعمل های وزارت راه و شهرسازی (سازمان بنادر) و وزارت میراث فرهنگی بلامانع است.
عروس دریاها طبق ضوابط سازمان بنادر پیر شده است!
بررسی و مطالعه دستورالعمل های سازمان بنادر برای شناورهای تفریحی و گردشگری کاملاً مشخص می کند که چه محدودیت هایی برای این شناورها وجود دارد همچون اینکه هیچکدام نباید بیشتر از دو مایل از مبدا فاصله داشته باشند و اینکه سن شناور نباید بیشتر از ۱۵ سال باشد این در حالیست که بعنوان مثال همان بوم و یا عروس دریاها از ۳۰ سال پیش تا کنون ساخته نشده اند بدین سبب بوم های بادبانی نمی توانند در این عرصه تغییر کاربری دهند!
در بخش مربوط به تسهیلاتی که خریداران شناورهای جایگزین شده (یعنی شناورهای فلزی مورد تأیید سازمان بنادر) داده می شود نیز آمده که خریداران شناورهای فلزی به ازای گواهی تغییر کاربری هر شناور جایگزین شونده (همان شناورهای چوبی) به تفریحی و گردشگری، مطابق ساز و کاری که در دستورالعمل کارگروه این مصوبه پیش بینی می شود، حداکثر می توانند از یک واحد درصد تخفیف بیشتر در سود تسهیلات و حداکثر کاهش سه واحد درصد سهم آورده متقاضی تسهیلات خرید شناور جدید موضوع این مصوبه بهره مند شوند.
همچنین در این مصوبه که قید شده هیچ بار مالی برای دولت نخواهد داشت، صیادی برای شناورهای یاد شده ممنوع اعلام شده است.
از آنجا که این طرح سال ها با مخالفت رو به رو بوده است، علی یقطین و ابوالفضل محمودی از کارشناسان گروه مطالعات صنایع دریای مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف در مقالاتی به بررسی مشکلات این طرح پرداخته بودند آنها در گزارش خود نوشته اند: «ویژگی های خاص شناورهای چوبی سبب شده بعد از گذشت سالهای طولانی در خیلی از کشورهای جهان هنوز این شناورها مورد استفاده قرار گیرند.»
اما آیا واقعاً نمی شد لنج های چوبی و نه آنها که فایبرگلاس بودند را در مقابل فرسودگی و آتش سوزی ایمن کرد و از آنها برای تفریحات گردشگری دریایی، رستوران های دریایی، اقامتگاه های دریایی و… بهره برد؟ آیا ضرورتی به امحای همه آنها بود یا فقط برخی از لنج ها که نمی توانستند به این چرخه برگردند؟
چطور اقدامات پاسدارانه ایران درباره لنج سازی تاییدیه گرفت؟
بررسی این طرح باز هم نشان میدهد که نه فقط طرح امحای شناورهای چوبی، فرهنگ دریانوردی و لنج سازی، مردمان ساحل نشین ایران را از بین می برد بلکه پرونده لنج سازی خلیج فارس را که سال ۲۰۱۱ بعنوان «میراث در خطر و نیازمند پاسداری فوری» به ثبت رسیده بود باز هم با چالش مواجه خواهدنمود. چون باید هر ساله، شیوه مدیریت سازمان یافته ای در رابطه با این پرونده به سازمان یونسکو ارائه شود.
تصویب چنین طرحی از طرف دولت همزمان با اجلاس ۲۰۲۰ کمیته جهانی میراث ناملموس یونسکو و ارسال گزارش اقدامات پاسدارانه ایران درباب پرونده لنج سازی شد گویا لازم است وزارت میراث فرهنگی درباره اقدامات پاسدارانه خود و گزارشی که به یونسکو ارسال کرده و توانسته تاییدیه آنها را بگیرد با وجود چنین مصوبه ای توضیح دهد!
همچنین لازم است علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی که درصدد تهیه گزارشی از عملکرد خود در آخر دولت دوازدهم است؛ بعنوان متولی گردشگری ایران درباره استفاده از ظرفیت گردشگری دریایی، رفع موانع موجود و موافقت با تصویب امحای بخش مهمی از لنج های سنتی که از آنها در پرونده لنج سازی یونسکو نام برده شده؛ پاسخگو شود.
منبع: ftour.ir
